Miguel Areán: “Quero que o CETGAVI sexa unha luz que vaia guiando ao sector dentro de Galicia”

Miguel Areán (Ourense, 1977), consultor tecnolóxico e formador, é un dos nomes propios dentro da industria do videoxogo en Galicia. CEO e fundador da empresa viguesa Polygon-E, conseguiron o ano pasado ser a primeira firma galega en ter un título para Switch dentro da Nintendo eShop, grazas a CricktoGame. Máis recentemente, a finais de decembro, tamén comezou a súa aventura como codirector do Centro Tecnolóxico Galego de Videoxogos (CETGAVI), unha iniciativa que busca ser un faro e servir de guía para os emprendedores autóctonos neste sector e a formación destinada á industria do videoxogo.

Xa queda o Nadal aí atrás. Que tal CricktoGame? Cumpriu os obxectivos de lanzamento en Switch?

Estase vendendo moi ben. Onte vin que conseguiramos chegar a vinte e catro países.

Dise pronto.

Unha pasada [ri]. Estamos moi contentos co resultado obtido. Realmente tamén estamos entusiasmados por estar aí, e ilusionados polo apoio que mostrou a xente. É un xogo de quebracabezas, si, pero creo que ten calidade. Estamos xa preparando unha actualización que sacaremos en marzo.

Imaxino que situar un videoxogo nun mercado tan competitivo e tan esixente como pode ser o de Nintendo é o máis parecido a deixar un fillo no seu piso universitario por primeira vez. Edúcalo, tratas de facelo o mellor posible e aí o deixas, á súa sorte, a ver se sobrevive.

Si, ten un pouco diso, non? “Veña, aí te quedas, a ver que pasa” [ri]. Temos que ser sinceros. Nós nunca tivemos a idea de dar un bombazo, é case imposible facelo cun xogo de quebracabezas, pero sorprendeunos a gran cantidade de xente que o comprou e, algo moi importante, o volume de feedback que tivemos: xente que contacta, que pide máis fases, que pide axuda para resolver algún nivel, outros que queren máis músicas, outros que queren máis dificultade… Imos tentar satisfacer a todo o mundo con esta actualización.

Ao final, conseguiron esa pequena gran meta de ser os primeiros galegos en colocar un xogo na Nintendo eShop. Non foi, nin é, unha tarefa fácil.

É un punto que marcas e gardas con alegría. Si.

CricktoGame é o primeiro título en galego dentro da consola de Nintendo.

Tense escrito e falado moito sobre se este pasado 2018 foi un dos mellores anos en España respecto á industria do videoxogo, por mor dos grandes lanzamentos habidos e do seu éxito particular entre o público.

Si, si. Houbo varios nomes que soaron con forza e todo parece indicar que estamos a volver a esa época dourada dos anos 80. Houbo unha eclosión bestial de estudios, de títulos con éxito… Tamén de vendas, que ao final realmente é o que importa. Xerar diñeiro para poder medrar e manter o conseguido. Chamoume a atención especialmente o éxito en PC de They are Billions. Un xogo que sae en Steam, feito en Managed DirectX, unha cousa na que ninguén programa e eles fixeron un xogo solvente, co que venderon miles de unidades. Se lle dis a algún estudio grande con que tecnoloxía fixeron o xogo, nesta época actual, se cadra nin o cren.

É a demostración empírica de que algunhas veces as cousas saen?

Exacto. Algún dirá: “Pero como vas facer iso así?” E falo, funciona e aí está, levando o nome de Numancian Games por todo o mundo.

Falaba da época dourada dos anos 80 para o sector do videoxogo en España. Que cre que fallou naquel momento? Como evitar recaer nos erros do pasado?

Fallou algo moi simple: non estar preparados para o éxito. Soa estraño, pero foi así de sinxelo. Cando un emprende un pequeno proxecto pode asumir dalgunha maneira os riscos. Por exemplo, se ti e outros colegas iniciades nunha aventura e investides unha serie de horas en sacar algo adiante, aínda custando algo de diñeiro, tampouco vos quita demasiado, e probablemente tampouco vos acabe por dar cuartos. Fas un xogo e non pasa nada. Ben. O problema é cando fas un xogo cos teus colegas e ese xogo vende miles e miles de unidades, e nese momento non es capaz de dicir: “vale, agora que teño diñeiro necesito crecer acorde ao éxito que tiven”. O fallo máis grande veu por aí.

Esa lección semella aprendida. Se hai algo que creo que pode definir a estudios como Nomada Studio, Numancian Games, Deconstructeam, ou aquí en Galicia a Gato Salvaxe, Polygon-E… É que se madurou profesionalmente. Son proxectos serios, con proxección futura.

Si, é evidente que aprendemos dos erros do pasado. O caso de GRIS, por exemplo. É obvio que Nomada Studio seguirá traballando en novas cosas pero con calma, non van sacar secuelas coma tolos, tratando de aproveitar o tirón do seu xogo. Non. Seguramente queiran dotar ao estudo de máis infraestruturas, buscar novos perfís profesionais para que xurdan novas cousas… Sen dúbida os éxitos que houbo este pasado ano foron moi positivos para a industria. Creo que 2019 debería tratar de ser un ano de afianzar eses éxitos, e cara a 2020 sacar unha nova fornada de xogos dos que todo o mundo fale.

É posible que tamén nacera unha forte conexión co público? Unha especie de posta en valor dos títulos locais tamén de abaixo a arriba?

O público envorcouse moitísimo coa industria e os xogos independentes. Antes o desenvolvemento indie era unha cousa, non sei, de gueto practicamente. E agora vas a calquera jam, a calquera indie day, e tes a moitísima xente desenvolvendo, traballando niso. Tamén a moitísima xente que quere xogar. Nós comprobámolo o ano pasado no Gamebox de Zaragoza. Alucinei. Había cen estudios expoñendo os seus xogos e unha chea de xente querendo xogar. Este ano no Faneka Gaming [Miguel Areán é un dos responsables detrás deste festival] de Cangas tamén foi moi ben, a xente envorcábase cos títulos, quería ver como se facían, dar ideas… Ter diante de ti ás persoas que fan os xogos é unha sensación moi distinta á de comprar un título que non sabes quen o fixo. Está chulo? Si, pero non lles pos cara aos seus creadores.

Falando de industria, de novos estudios, títulos… Fáleme do CETGAVI. Por que nace?

Por unha banda porque hai tempo que perdín a conta do número de correos que teño de xente pedíndome axuda para facer… de todo. Dende un videoxogo, un evento, que quere traballar neste sector e non sabe nin por onde empezar, que quere estudar pero non sabe o que… Moitísima xente dando paus de cego. Doutra banda, temos unha chea de profesionais de moi bo nivel traballando fóra de Galicia no sector do videoxogo xa que aquí non hai a suficiente infraestrutura empresarial para poder asumir a toda esa xente.

De aí a idea de establecer un punto de encontro común para uns e outros?

Claro. Un lugar ao que calquera que queira facer algo relacionado co sector do videoxogo en Galicia poida acudir, falar ou preguntar. Dotar dunha referencia á comunidade. Ademais, creo que os centros de formación, as universidades tamén, detectaron e asumiron que o videoxogo pode ser unha arte, unha forma de cultura e expresión. Hai unha demanda, cada vez maior, de charlas, conferencias, mesas redondas… para a xente nova que quere dedicarse ao sector. Tamén preguntan os pais como saber se un xogo é adecuado para o seu fillo. Existen un montón de inquietudes ao redor do videoxogo agora mesmo. Creo que é necesario que haxa un interlocutor, en Galicia, co que poder falar. Por non amentar os 500 proxectos independentes que hai na comunidade a día de hoxe, unha cifra desorbitada. A toda esa xente hai que axudala. Estanse a levar a cabo iniciativas moi interesantes. A principios de febreiro inaugurarase o museo do videoxogo de Galicia, que estará en Cangas. Todo isto dá unha idea de que o sector está a saír á rúa.

Non lembro exactamente onde o lin, sei que foi nunha entrevista a algún creador ou programador, pero maiormente comentábase que esa época do rapaz ou rapaza na súa casa cun computador, tratando de crear todo un videoxogo el só, debía chegar ao seu fin. Non era efectivo.

Non, nin ten lóxica ningunha. Unha persoa, por moi boa que sexa nunha tarefa como a programación, segue sendo unha persoa soa. Hoxe en día, para facer un videoxogo, considero que fan falta uns cantos perfís máis. É unha mágoa. Moita xente investiu ganas e traballo en algo, para ao final darse conta de que se o fixese doutra maneira levaríalle menos tempo e desgaste. O problema de traballar só é que cando te equivocas moitas veces non sabes nin por que, ou onde che equivocaches. Coidado, ás veces rodearse de demasiada xente tamén pode ser un problema, o non ser capaz ninguén de tomar unha decisión. Mira, dígollo a todo o mundo. A primeira pregunta que se lle fai a un estudo indie cando vai pedir financiamento  para un proxecto é: “quen de vós é o que manda?” “Non, aquí mandamos todos”. Non, como en moitos outros traballos aquí ten que mandar alguén e o resto facer o que se lle pide. Outra cousa é que haxa certos consensos para algúns apartados. Son cousas que se aprenden cando levas anos nisto. A idea do CETGAVI, ao final, é ofrecer esa experiencia acumulada. Máis agora, que por fin vemos como existe un máster de videoxogos na Coruña, en Vigo temos un curso de tradución e localización enfocado a esta industria… Imos tendo unha oferta formativa oficial, boa, decente. Agora ben, é necesario que toda esa xente que se está formando, eses estudios que nacerán nos próximos anos, sexan capaces de fortalecerse e producir títulos.

Día inaugural do Centro Tecnolóxico Galego de Videoxogos situado en Porriño.

O CETGAVI é unha iniciativa privada ou ten algún tipo de apoio público?

O CETGAVI nace da unión de dúas empresas, Polygon-E e Ledisson AIT. É dicir, é unha iniciativa cen por cen privada. Non estamos pechados a que as administracións públicas poidan achegar ou participar dalgunha forma connosco, pero en principio, é unha proposta privada.

Abriu as súas portas o 13 de decembro. Que ocorreu ao longo do último mes? Recibiu a atención esperada?

Hai bastantes correos todos os días. Xente que está aí, que quere facer cousas, que quere participar. Nótase o movemento, si. Segundo imos alcanzando máis difusión mellor funciona.

Que podemos esperar do CETGAVI a curto e medio prazo? Vimos que por Twitter comentaron a posibilidade de facer unha charla en Compostela con xente top do sector, por exemplo.

Un dos obxectivos que temos é o de ir aos centros de formación. Dános igual FP, institutos, universidades… O que queremos é ofertar charlas, talleres, master class; o que sexa necesario. Algunhas veces farao xente de dentro do propio CETGAVI, outras contactaremos con persoas externas. En Compostela tamén queremos facer toda unha xornada técnica destinada ao desenvolvemento dos videoxogos. Traer xente relevante que fale e defina conceptos como guión, deseño avanzado, vendas… Todo o necesario para saber como se crea un videoxogo, e que cada persoa que acuda poida apuntarse ao que considere.

Entendo que para vostede isto ten o seu aquel ilusionante. Terá ganas de que…

De que isto medre, que sexa unha luz que vaia guiando ao sector dentro do que é Galicia. Pensamos que aquí estamos moi lonxe do que hai noutras comunidades, pero a min sempre me gusta poñer o exemplo de Andalucía. Unha comunidade autónoma onde o videoxogo até hai dous anos non se tiña en conta, e que agora ten estudios en Sevilla, en Málaga… Conseguiu que PlayStation elixira estar alí. É un dato para ter en conta. Agora mesmo Galicia ten un peso baixo dentro da facturación e o desenvolvemento en España. Está nun 2, ou 2,5 %. Esa cifra creo que podería ser mellor, creo que poderiamos alcanzar o 8 %.

É o profesionalismo o único camiño para iso? Dígoo porque en xeral as propostas que van saíndo percíbense xa como modernas, serias. Non son plans improvisados, senón que xa se fala de marketing, de deseño, de vendas…

Claro. O exemplo aquí podémolo ter en Gato Salvaje. Están a desenvolver un título con vistas a facer algo grande e a súa campaña está a ser a nivel global. Falamos de portada en PC Gamer, fixeron un Kickstarter ambicioso, trouxeron xente relevante ao estudio para que lles axudase co proxecto… Ese é o camiño. Galicia ten que facer ver que tamén está aquí, que aquí tamén se poden levar a cabo grandes cousas e que non temos que pensar que o de aquí é peor.

É un punto interesante ese. O traer firmas potentes aquí, ensinarlles a nosa casa.

É que hai que aprender dos mellores. A min esa idea de traer aquí a alguén que sabe moitísimo, un mes ou o que sexa, paréceme xenial. Algo do seu talento vai ficar sempre. E aquí tamén hai xente que a longo prazo poderá despuntar se adquire os coñecementos adecuados. Pero claro, estamos afeitos a que cando se fala de traballar en videoxogos un teña que irse a Madrid ou a Barcelona. Xa está. A iso hai que poñerlle fin.

É algo que pasa en case todas as disciplinas, require tempo, riscos tamén.

Non todo o mundo ten a idea do emprender moi clara. Tampouco é que sexa fácil. É habitual sentirse perdido, ou non saber que cantidade de diñeiro vas necesitar para comezar un proxecto. Sen dúbida aí o CETGAVI tamén quere entrar, esclarecer esas dúbidas. Asesorar a todo aquel que queira ser autónomo, que queira iniciar o seu proxecto. O primeiro ano sempre é difícil.

Tamén, moitas veces, os estudantes non saben que as súas titulacións poderían ser aplicadas á industria do videoxogo. Omiten ese camiño, pásano por alto. Deseñadores gráficos, ilustradores, estudantes de audiovisuais, guionistas…

Aínda o outro día, nun relatorio, comentábao cuns actores. Nunca cavilaran en probar sorte dentro do mundo da dobraxe de videoxogos. Si, é certo que non hai moitísimos xogos que cheguen dobrados, pero é unha opción a maiores das que xa manexas. E a captura de movemento? É outra faceta descoñecida para moitos. E cada vez é máis usada. Dende logo se puidese contratar a un actor especializado de aquí, contrataríao antes que a un de fóra. A tecnoloxía témola, está ao alcance da man. E quen di actores di músicos, guionistas, matemáticos, físicos… Gústame ver iniciativas novas, e as universidades, por exemplo a de Vigo, están a facer cousas relacionadas con videoxogos. Non esquezamos o MOLAB coruñés, que fai un labor moi interesante. O importante agora é que en dous ou tres anos aparezan empresas, e que estas poidan contratar xente. Todo pasa por iso, por tecer infraestruturas sólidas.

Cambiando de tema. Sempre resulta interesante coñecer a opinión de traballadores do sector sobre certos asuntos. Nas últimas semanas falouse moito sobre a Epic Games Store e a súa posible competencia sobre Steam. Cre que realmente poderá Epic competir con Valve? Realmente cambiará o sector?

Sinceramente? Creo que o impacto vai ser mínimo. Lémbrame a cando Microsoft quixo competir con Bing ou Google. Non. Cando chegas a un sitio onde xa existe unha posición de poder dominante é moi difícil facerse un oco. O custo de lograr un 15 ou un 20% de mercado é enorme. Tes que empuxar ao outro e iso é moi custoso. Que pasará? Creo que a tenda estará un tempo chamando a atención, é innegable que Epic ten un xogo [Fortnite] que está aí, e que lle dá potencia, pero cando ese título deixe de producir o que produce agora, veremos se pode manter unha tenda que funcione tanto como para competir con Steam.

Preguntábao porque esta semana saltou a nova de que The Division 2 non sairía en Steam pero si en Epic Games Store, cousa que quizais suceda con máis xogos futuros de Ubisoft.

É relevante si, pero é evidente que Steam, na súa posición de poder, ten unhas condicións que son abusivas para os estudios, sobre todo para os pequenos, que ven como publican en Steam e acaban por diluírse nun mar de lanzamentos, onde o teu título non ten ningunha relevancia. Eu pódocho comparar fácil coa eShop de Nintendo, e xa ves as diferenzas entre unha e outra plataforma. É abismal. Cando sacas algo en Nintendo tes asegurado que, polo menos, durante todo un día estarás na portada da tenda. En Steam non.

É unha diferenza substancial.

Cando sacamos CricktoGame estivemos na pestana de próximos lanzamentos case unha semana. Despois estivemos tres días na páxina principal. Iso axuda a que se coñeza e poidas vender o teu xogo. Se saes en Steam pero estás na páxina 25 de RPGs, é case imposible que alguén saiba que sacaches un videoxogo.

Caendo de novo en CricktoGame, comentou antes que chegará unha actualización en marzo, pero non sei se teñen en Polygon-E algo novo no forno, ou no papel.

[Ri] Algo temos. Ademais da actualización estamos con dúas cousas máis. Unha é un RPG pixelart moi simpático, que promete risas e gargalladas, que debería chegar a finais de 2019, principios de 2020. Tamén temos outra historia máis pequena, un xogo que estamos a facer para a Universidade de Santiago, que axudará a diagnosticar perda de memoria en persoas. A finais de ano, é probable que empecemos a planificar un novo xogo para Nintendo. Haberá un segundo lanzamento para Switch.